ايران،فلسطين و لبنان به نقل از هرالد تربيون
اواخر ماه پیش بود که رهبر معنوی ایران، آیت الله علی خامنه ای گفت هر کسی که در راه دفاع از فلسطینیان کشته شود، مقام شهید را پیدا کرده و راهی بهشت می شود. جوانان (ایرانی) صف کشیدند تا ثبت نام کنند و حدود هفتاد هزار تن نام نویسی کردند تا راهی مرگ شوند. اما یک هفته پس از آن،(آقای) خامنه ای بدون هیچ گونه توضیحی گفت هیچ کس نمی تواند راهی میدان جنگ شود. وی گفت:"من از جوانان مخلص و فداکار تشکر می کنم که درخواست اعزام به غزه را کرده اند." آقای خامنه ای که پیامش از تلویزیون سراسری ایران پخش می شد ادامه داد:"اما به یاد داشته باشید که دستان ما در مورد این مساله (غزه) بسته است." در حالی که نبرد نظامی کماکان در غزه ادامه دارد و مذاکرات آتش بس هم در مصر دنبال می شود، مقامات رسمی در تهران هم مشغول رایزنی هستند چرا که آن ها هم در این بین ذینفع هستند.......
ایران در حال بسط قدرت خود در خاورمیانه است و خود را آماده می کند تا جایی که می شود برگ برنده برای هرگونه مذاکره با دولت باراک اوباما، رییس جمهوری منتخب آمریکا جمع آوری کند. ولی برای جمع آوری این برگه های برنده، ایران از حماس می خواهد که حداقل در نبرد با اسراییل اعلام پیروزی کند. در این حالت، اسراییل و دولت های عربی متحد واشینگتن ضعیف می شود، بدون این که ایران هیچ حضوری در این مبارزه داشته باشد.
رهبران ایران گوشه چشمی به اعلام حمایت با حماس دارند چرا که از هرگونه عواقب پیروزی احتمالی اسراییل در این نبرد، آگاه هستند. شکست حماس از اسراییل، نه تنها حضور غیر مستقیم ایران در همسایگی اسراییل را بی اثر می کند که امکان این که ایران بتواند بر سر حماس با واشینگتن معامله کند از بین می رود و تهران بیش از پیش از دیگر رهبران عربی مانند مصر، اردن و عربستان سعودی، دور می شود و در انزوا قرار می گیرد. کمی دور بودن از حماس، باعث می شود در صورت شکست حماس، تلفاتی که دامن گیر ایران می شود، به حداقل برسد.
سید مصطفی العباد، کارشناس ایرانی در قاهره می گوید:"ایران می خواهد در حالی بر سر میز مذاکره با اوباما بنشیند که تمام کارت های بازی خود در منطقه را داشته باشد: فلسطین، لبنان، عراق و روابطش با سوریه." وی می گوید:"آنها (ایرانی ها) البته باهوش هستند و سعی نمی کنند خیلی هم زیاد آمریکا را تحریک کنند. ولی با اعراب، (ایرانی ها) سخت و رک و صریح روبرو می شوند."
در چند ماه گذشته و حتی پیش از حمله نظامی اسراییل به غزه – که برای پایان دادن به حملات راکتی حماس انجام شد – ایرانی ها به شدت از سوی عوامل خود در منطقه و به صورت غیر مستقیم، مصر و عربستان سعودی را تحت فشار گذاشته بودند که چرا برای پایان دادن به حصر غزه، کاری نمی کنند. اما ایران کشوری نیست که حاکمیت آن به شکل خالص ایدئولوژیک عمل کند و از ناحیه قدرت مرکزی عمل نمی کند. وقتی حوادث به سمت حاد شدن رفت، خامنه ای وارد شد و جلوی شهادت طلبانی که خواهان راهی شدن به غزه شده بودند را، گرفت. تحلیلگران در ایران می گویند تشخیص خامنه ای این بوده که حالا زمانی است که ترمز رییس جمهوری اصولگرا و ایدئولوژیک ایران، محمود احمدی نژاد را باید کمی کشید. رییس جمهوری اسلامی ایران و همراهانش در سرتاسر ایران موج خشم نسبت به دولت های عربی به راه انداختند و به آنچه آن ها، آن را کم کاری و عقب نشینی دولت های عربی برای پایان دادن به حمله اسراییل خواندند، اعتراض کردند. اما فرق است میان حمایت کلامی و حتی تشویق کردن، تا این که بخواهد کسی به صورت مستقیم وارد درگیری شود.
سعید لیلاز، کارشناس مسائل اقتصادی و سیاسی در تهران می گوید:"حماس، ابزاری مفید و عملی برای ایران است در حالی که به هیچ وجه یک ابزار ایدئولوژیک برای تهران حساب نمی شود و برای ایران ابزار مناسبی است اگر بخواهد با آمریکا وارد مذاکره شود. آنچه این روزها در غزه رخ داده و می دهد، باعث شد جمهوری اسلامی بهتر بتواند احساسات ضد آمریکایی در میان مسلمانان را گسترش داده و ترویج کند."
سیاست ایران در قبال حماس و درگیری غزه هم به سیاست های دشوار ایران در عرصه داخلی، مرتبط است. به گقته کارشناسان در تهران، اقتصاد ایران با تورم بالا و پایین آمدن قیمت فروش نفت خام درگیر است. درگیری غزه راه فرار خوبی برای دور زدن مشکلات داخلی ایران بوده اما در همین حال محیط داخل ایران را هم آشفته کرده که در حالی که ایران با مشکلات درگیر است، نباید پول خود را خرج دیگران (حماس) کند.
فرزانه روستایی، دبیر بین الملل روزنامه اعتماد می گوید:"ایران در حال گذار از یک مقطع خیلی حساس است. ما (ایران) با مشکلات اقتصادی و سیاسی بزرگی روبرو هستیم مانند پایین آمدن قیمت فروش نفت خام که به شدت به بودجه دولت ایران آسیب می زند. تلویزیون دولتی ایران هم برای پرت کردن حواس مردم، بمباران آن ها با پروپاگاندای خبری خود را شروع کرد که البته جواب هم نداده است."
روابط ایران و حماس، یکی از منافع مشترک است. به لحاظ تبارشناسی، این دو (حماس و جمهوری اسلامی) را نمی توان متحد یکدیگر دانست آن هم درحالی که ایران حکومت شیعه اسلامی دارد و حماسی ها مسلمان سنی هستند. حماس برای مثال صدام حسین را ستایش می کند در حالی که ایران صدام را به عنوان یک قاتل روانی معرفی می کند.
اما حماس که از نگاه مصر و اردن، منفور و طبقه پایین معرفی می شود، از ایران کمک و پول گرفته و در مقابل، حماس به ایران کمک کرده منافع آمریکا و اسراییل در منطقه را به چالش بکشند. در حالی که ایران اصلی ترین پشتیبان حماس محسوب می شود، دو طرف (حماس – جمهوری اسلامی) خیلی هم رابطه خوب و عمیقی با هم ندارند و مشابه آن رابطه ای نیست که ایران با حزب الله، گروه شبه نظامی مسلمان شیعه در لبنان دارد و حزب الله به کمک تهران، شکل گرفته است.
به گفته محمد میرعلی محمدی، سخنگوی هیات نمایندگی ایران در سازمان ملل که در یک نامه الکترونیکی، ایمیل، پاسخ داده، تریبون دادن و بااهمیت دانستن وقایع و مناقشه های جاری، سیاست جمهوری اسلامی است و تهران نه فقط از حماس، که از فلسطین و فلسطینی ها به طور عام، حمایت می کند.
وی در این ایمیل نوشته:"من بار دیگر تکرار می کنم که موضع ایران، حمایت اخلاقی و بشردوستانه از فلسطین و خواست فلسطینی ها است. بدین معنا که ما مخالف حمله اسراییل به کرانه باختری هستیم در حالی که (تهران درک می کند و می داند) چرا تلاش می شود تا حماس از دیگر بخش ها و ایران از سوی عرب ها، جدا فرض شود."(منظور این است که جمهوری اسلامی با کنایه می گوید تلاش غرب برای جدا کردن حماس از دیگر گروه های مبارز فلسطینی و همچنین جدا کردن موضع ایران از دیگر کشورهای عربی را بیهوده می داند.) ایران حمله شدید و سازماندهی شده ای را علیه مصر و عربستان سعودی به راه انداخته که چرا برای شکست حصر غزه توسط اسراییل، کاری نکرده اند. این هدف، ملک عبدالله پادشاه عربستان و حسنی مبارک، رییس جمهوری مصر را هدف گرفته است."
سرمقاله نویس روزنامه کیهان که از متحدان اصلی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی است، می نویسد:"انتظار نمی رود ملک عبدالله و یا شاه عروسکی عربستان سعودی، خواسته رییسان آمریکایی و صهیونیست خود را رد کند و (عربستان) چشم خود را بر وقایعی که در غزه می گذرد بسته است."
در حالی که جنگ (در غزه) ادامه دارد، ایران و کشورهای عربی مخالف ایران، هر دو یکدیگر را به دقت زیر نظر دارند تا در صورت شکل گیری مذاکرات آتش بس، دست بالاتر را داشته باشند. در حال حاضر، ایران حماس را تشویق می کند که جا خالی نکرده و ادامه دهد.
کاظم موسوی بجنوردی، دوشنبه هفته پیش در روزنامه اصلاح طلب اعتماد ملی نوشت:"بدون شک حماس باید به مقاومت خود ادامه دهد و به طور قطع پیروز خواهد شد. هرقدر هم که اسراییلی ها شمار کشته شدگان غزه را بالا ببرند، حماس نباید خم شود و مطمئن هستم که حماس تسلیم نخواهد شد. اگر آنها (حماس) عملکردی ناشی از ضعف نشان دهند، بهای بسیار گزافی در آینده باید برای آن بپردازند."
*مایکل اسلکمن، خبرنگار روزنامه نیویورک تایمز است که ریاست شعبه این روزنامه در قاهره را عهده دار است. نازیلا فتحی، خبرنگار نیویورک تایمز در تهران هم در نگارش این مطلب نقش داشته است.
ميكل اسلكمن, هرالد تریبون بين المللي, 14/01/2009.
|
